Yıldız, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, bor kimyasalları ve eÅŸdeÄŸeri ürün üretiminin geçen sene 1,8 milyon ton olarak gerçekleÅŸtiÄŸini, bu yıl ise üretimin 2,1 milyon ton olmasının beklendiÄŸini söyledi.
Dünya bor pazarındaki dağılım itibariyle deÄŸerlendirme yapıldığında, 1980’li yılların ortalarında yüzde 25 olan Türkiye’nin miktar bazındaki pazar payının geçen sene yüzde 44,3 olarak gerçekleÅŸtiÄŸini kaydeden Yıldız, bor üretiminin yaklaşık yüzde 99,5’unun ihraç edildiÄŸini söyledi. Yıldız, bor ihracatının geçen yıl sadece Çin pazarının 50 kat, ABD pazarının 10 kat, Rusya pazarının ise 8 kat büyüdüÄŸünü belirterek, ”Artık dünyadaki bor fiyatlarını biz oluÅŸturuyoruz” dedi.
Geçen yıl bor ihracatının adeta cari açığın ilacı olduÄŸunu ifade eden Yıldız, ÅŸöyle konuÅŸtu: ”2011’de ihracatımız 855 milyon dolar oldu. Bu sene hedefimiz ise 1 milyar dolar. Yaklaşık yüzde 15 büyümeyi hedefledik. Ham maddesi ithal ürün olmayan, tamamen yerli ve ürettiÄŸinin de tamamını ihraç eden bir sektör. Biz Türkiye’nin en büyük ihracatçısıyız. Bol bol ihracat ÅŸampiyonu görürsünüz, ama ithalatından arındırılmış haliyle ihracat kategorisi oluÅŸturursanız bor birinci olur. Çünkü bizim ithalatımız yok. Yüzde 60 karla satış yapılıyor.”
Kapasite artırma çalışmaları
2000’li yıllarda fabrikalardaki ortalama kapasite kullanımı yüzde 60 seviyelerinde iken bugün fabrikaların neredeyse yüzde 100 kapasiteyle çalıştığını anlatan Yıldız, buna raÄŸmen taleplere yetiÅŸemediklerini ve yeni yatırımlar planladıklarını bildirdi.
EskiÅŸehir Kırka’da boraks penta üretimi için 500 bin tonluk yeni bir tesisin ihalesinin yapıldığını hatırlatan Enerji Bakanı, ”Fabrikanın 3 yıl içerisinde üretime geçmesini planlıyoruz” dedi. Bakan Yıldız, 2016 yılında bor kimyasalları ve eÅŸdeÄŸeri ürün kapasitesinin 3,2 milyon tona, 2023 yılında ise 5,5 milyon ton olmasının hedeflendiÄŸini kaydetti.
Borun kullanım alanının yaygınlaÅŸtırılması için sadece Eti Maden’in 20’den fazla proje yürüttüÄŸünü ifade eden Taner Yıldız, bor madeninin cüruf ayırıcı olarak demir-çelik sektöründe kullanma istidadının çok yüksek olduÄŸunu söyledi. Yıldız, ”Demir-Çelik sanayinde bol miktarda kalsiyum florür kullanılır. Biz onun ikamesi olarak kolomanit çalışıyoruz. Bunu yaptığımız anda milyonlarca ton yeni tüketim alanı doÄŸacak. Sadece Çin’deki bir firmaya 2 milyon ton satar hale geleceÄŸiz, cüruf ayırıcı olarak. Åžu anda ön çalışmasını yapıyoruz, elde edilen ilk deÄŸerler çok iyi” diye konuÅŸtu.
Dünyada bin yıl yetecek kadar rezerv var
Bor ürünlerinin cam, seramik, deterjan, kozmetik ve tarım sektörlerinde kullanıldığına dikkati çeken Yıldız, bor madeninin karlılığı yüksek bir ürün olduÄŸunu, ancak ne kadar üretilirse o kadar satılır bir ürün olmadığını ifade eden Yıldız, ne kadar kullanım alanı bulunursa ürünün o kadar çok satılacağını söyledi.
Borla ilgili Türkiye’de iki eÄŸilimin var olduÄŸunu kaydeden Yıldız, birinci eÄŸilimin bora mucize olarak görülmesi olduÄŸunu söyledi. Yıldız, ”(Bor bütün borçları ödeyecek, Türkiye’ye çaÄŸ atlatacak) deniliyor. Ä°kinci eÄŸilim ise önemsizleÅŸtirme yönünde” ifadesini kullandı.
Ä°ki eÄŸilimin de doÄŸru olmadığını kaydeden Enerji Bakanı, borun bir potansiyel olduÄŸunu, bir petrol, doÄŸalgaz gibi cepteki nakit para olmadığını söyledi. Yeni kullanım alanları buldukça bor madeninin deÄŸerinin arttığını belirten Yıldız, ”Dünyada 4 milyar ton bor rezervi var, bunun da yüzde 72’si bizde. Ancak dünyadaki bor tüketimi yıllık 4 milyon ton. Yani bugünkü tüketimle dünyada bin yıl yetecek rezerv var. Türkiye olmasa bile 300 yıl yetecek rezerv var. Dolayısıyla yeni kullanım alanları bulunmazsa borun bir anlamı yok” diye konuÅŸtu