Habergundogdu'nun Çözüm Süreci'nde araÅŸtırma bölgesi RÄ°ZE. RÄ°ZE bölgesinde siyasi parti temsilciliklerinden, sivil toplum kuruluÅŸlarına, iÅŸ dünyasından vatandaÅŸa tüm kesimlerin görüÅŸleri alındı. RÄ°ZE turunun tüm duraklarında mikrofon uzattığımız, görüÅŸlerini aldığımız kesimlere aynı soruları yönelttik: "Sürece destek veriyorlar mı, baÅŸarılı olacağına inanıyorlar mı, süreçle ilgili endiÅŸeleri var mı, Türkiye'nin bölüneceÄŸi korkularına katılıyorlar mı ve Karadeniz için seçilen 'Akil Ä°nsanlar' için ne düÅŸünüyorlar?"
Ziyaret edilen illerde beklentiler de endiÅŸeler de ortaktı. Sürece destek versin ya da muhalif olsun herkesin ortak düÅŸünce terörün bitmesi, kanın durmasıydı! EndiÅŸeler de ortaktı. Tüm bu deÄŸiÅŸim ve dönüÅŸüm sürecinde "pazarlık konusu"nun içeriÄŸine dair vatandaÅŸlar belirsizlik olduÄŸuna ve yeterince bilgilendirilmediklerine inanıyorlardı.
Ekonomisi adeta çayla özdeÅŸleÅŸmiÅŸ Karadeniz'in en önemli duraklarından Rize'de iÅŸ dünyasının görüÅŸlerini aldık vatandaÅŸa mikrofon uzattık. BaÅŸbakan ErdoÄŸan'ın memleketi olması bakımından da ayrı bir önem taşıyan Rizeli vatandaÅŸların söylem birliÄŸi dikkat çekiciydi. Ä°ÅŸte o söyleÅŸilerden bazıları:
Çaykur Genel Müdürü ve Eski Bakan Ä°mdat SütlüoÄŸlu: Süreci hepimiz çok önemsiyoruz
Ülkenin bir vatandaşı olarak bu süreci hepimiz çok önemsiyoruz. BaÅŸbakanımız taşın altını elini deÄŸil tüm gövdesini koymuÅŸtur. Büyük bir cesaretle ciddi bir risk almıştır. Terör ülkenin kanayan yarası, enerjisini tüketen önemli bir sıkıntıdır. Bu kavganın bir an evvel bitmesi gerekiyor. Süreci baÅŸlatan BaÅŸbakanımıza ve destek veren herkese ÅŸükranlarımı sunmak istiyorum.
Tüm iÅŸ camiasında ve milletimizde ÅŸu anda umut var. Herkes sürecin baÅŸarıyla sonuçlanmasını ve bu yaranın kapanması tedavi olmasını bütün gönlü ile istiyor ve dua ediyor. Biz de bütün kalbimizle bu fitnenin bu fesadın sona ermesini Cenab-ı Hak'tan niyaz ediyoruz. Çünkü ülkemiz uzun yıllar bu kavgadan çok zararlar gördü, görmeye de devam ediyor. Maddi olarak 1 trilyon dolara yakın bir kaynağı tükettik. Bu para ülkenin kalkınmasında, problemlerinin çözülmesinde, genç iÅŸsizliÄŸin sona erdirilmesinde kullanılsaydı. Bugün Türkiye çok farklı bir yerde olurdu. Türkiye aynı zamanda uluslararası camiada bu problem dolayısıyla sıkıntılara giriyor, uluslar arası rolü yeterince güçlü olamıyor.
Türkiye bugünlerde dünyanın gündeminde, zaten BaÅŸbakanımız bir dünya lideri olarak iyi bir yere taşıdı. Ä°nÅŸaallah bu problem de sona ererse biz gerek bölgede gerekse dünyada çok önemli bir ülke konumuna geleceÄŸiz.
Türkiye'nin bölüneceÄŸi endiÅŸelerine katılmıyorum. Kavganın sona ermesi bütünleÅŸmeyi saÄŸlar. Kavga bölünmeye götürür. Olaya gerçekçi bir gözle bakmak gerekiyor. Kavga sona ererse Türkiye neden bölünsün, bütünleÅŸir. Bu bir kardeÅŸ kavgasıdır. Birilerinin kışkırttığı, tahrik ettiÄŸi, yönlendirdiÄŸi nemalandığı kardeÅŸ kavgasıdır. KardeÅŸler arasında kavga biterse tekrar birliktelik tekrar güçlenir, huzur ve mutluluk beraberinde gelir.
Akil insanlar da muhakkak faydalı olacaktır. Bölge insanının zaten sürece desteÄŸi var. Herkes sorunun bitmesini sürecin baÅŸarıyla tamamlanmasını istiyor. Süreç içerisinde akil adamlar olarak görev alan insanların da bölge insanı ile yapacağı temaslar bu sürece katkı verecektir...
Rize Ticaret Borsası BaÅŸkanı Mehmet ErdoÄŸan: Süreçle Türkiye içinde yeni pazarlar açılacak
Bu süreç beklenen bir süreçti. KardeÅŸ kavgası bitsin diye bir beklenti vardı. Nasip bugüneymiÅŸ bugüne kadar
çekilen sıkıntının ardından inÅŸallah güzel bir sonuç elde edilecek. Ä°ki kardeÅŸ kavga ettiÄŸinde bunların aralarını akil bir adam yapsa aile içerisinde sorunu çözmez ama bugün sorununu iki kardeÅŸ kendileri çözüyor. Kalıcı ve baÅŸarılı bir çözüm olacağına kesinlikle inanıyorum.
Herkes karşısındaki insanın düÅŸüncelerini kendisine göre yorumlar. EÄŸer biz doÄŸru ve halis niyetle bu iÅŸe giriyorsak "Kan akmasın, kardeÅŸler ölmesin, analar aÄŸlamasın, kardeÅŸin biri toprak altında diÄŸeri üstünde ona aÄŸlamasın" diyorsak sürecin sonucu saÄŸlıklı olacaktır. Bölünme endiÅŸelerinin hepsi üretilen senaryolardır. Bölünme korkuları terörü başımıza bela eden mihrakların söylemidir. Kesinlikle sabotajdır. Tüm Türkiye halkı olarak buna müsaade etmememiz gerekiyor. Bunun için biz özel çalışmalar da baÅŸlattık.
Biliyorsunuz DoÄŸu ve GüneydoÄŸu terör nedeniyle çok fazla yatırım ve istihdam kabul etmeyen yapıdaydı. Ben odalar birliÄŸinde de yönetimdeyim bugün birçok arkadaşım doÄŸuda bakir alanlarda yatırım yapmanın da avantajını kullanmak istiyorlar. Bu süreç yeni bir Türkiye pazarı açıyor, üretim pazarı açıyor. ÖrneÄŸin tarım yönünden üretim potansiyelimizin birçok kısmı o bölgede ama biz tarımda sıkıntı çekiyoruz. Etimizi, otumuzu, bakliyatımızı dışarıdan alıyoruz.
Ben Rize Ticaret Odası'nın BaÅŸkanıyım, bizim uÄŸraÅŸ alanımız çay. O bölgedeki çay satışımız Türkiye pazarı nüfus oranına kıyasladığınızda yüzde 25'i geçmiyor. Bizler içinde bir pazar açılacak bölgede ayrıca orada yetiÅŸtirilecek ürünler içinde buralarda pazarlar açılacak. Biz bunların hepsine sahip olup bir harman yapacağız. Sektörümdeki insanlar o bölgeye yatırıma gidecek, oralarda bayilik sektörü oluÅŸturacak, istihdam yapacak... Bizi ayrıştıran düÅŸüncelere karşı biz de daha farklı yaklaÅŸacağız ve o bölgelere kardeÅŸlerimizi kucaklamaya gideceÄŸiz.
Akil insanlar konusuna gelince aslında bu sürecin çok da anlatılmasına gerek duyulmadı. Yakın zamanda bir nevruz yaÅŸadık. GeçmiÅŸ dönemlerde asık suratlı, ellerde farklı materyallerle gidilirken son Nevruz'da çocuklarla, neÅŸeyle gidildi. Aslında bölge insanı bunu kabullendi çünkü bekliyordu. Temennisi daha önce olmasıydı. DiÄŸer bölgelerdeki insanlarımız da istisnalar olsa da bu sürecin gerekli ve doÄŸru olduÄŸuna inanıyor. Seçilen Akil Adamlar bölgesel olarak sürecin avantajlarını anlatmak yönünde çok büyük katkı saÄŸlayacaklardır. Araya nifak girmemesi için bu sürecin, birlik beraberlik sürecinin kalıcı olacağına inanıyorum.
Rize Baro BaÅŸkanı Yunus Coruh: Süreç baÅŸarısız olsa da bölünme olmaz
Terör bugünün sorunu deÄŸil. 1984'ten beri ülkemizin başına bela olmuÅŸ problem. Çözüm Süreci'ni geç kalmış bir proje olarak görüyorum. 80'li yıllardan itibaren gerekli giriÅŸimler yapılmış olsaydı, binlerce insanımız ölmezdi. Son rakamlarla 300 milyar dolar heba oldu.
Ortada ciddi bir terör sorunu var. Bunun çözümü için ekonomik, sosyal, hukusal, askeri, siyasi vb. mücadele gerekiyor. Mücadeleden amaç sonuç almak ama sonuç alınmasa da ucu açık olan bu süreç içerisinde kanın durmasından, askerimizin, polisimizin ÅŸehit olmamasından daÄŸa çıkan gencin ölmemesinden ülkemiz kazançlı çıkacak. Sonuç ne olursa olsun ÅŸahsi kanaatim baÅŸarının ortada olduÄŸudur. Bölgede bahar havası var birbirinin yüzüne bakmayan partiler bugün kucaklaşıyor. Umuyoruz bu ileriye de yansır.
Bu yalnız iktidarda bulunan partinin meselesi deÄŸil. Tüm toplumun meselesi! Çanakkale'ye, KurtuluÅŸ savaşına bakın Türk, Kürt, Laz, Çerkez bu ülke için omuz omuza canını vermiÅŸler. Tarihe dayalı çok eski bir birlikteliÄŸimiz var ve bu birlikteliÄŸi kimse bozamayacak. Etle tırnak gibiyiz bu süreç baÅŸarıya ulaÅŸsa da ulaÅŸmasa da sonucun bölünmeye gideceÄŸini düÅŸünmüyorum.
Bir anayasa çalışması yapılıyor tabiki yetki Meclis'tedir. KonuÅŸulanlar taslak ve ortada net metin yok. Anayasal deÄŸiÅŸikliÄŸe sadece Kürt meselesi olarak bakmamak lazım ülkede çok sayıda azınlık var. Hepimiz bir ve beraberiz. Sadece Kürtlerin deÄŸil diÄŸer etnik unsurların da talebi olması normal. Nasıl bir maddenin yer alacağına Meclis karar verecek biz de bekleyip göreceÄŸiz.
63 akil insan Türkiye'nin çok deÄŸerli portreleridir. Her kesimden, etnik kökenden ve dünya görüÅŸü farklı isimlerden oluÅŸuyor. Bu insanlar yıllarca topluma önderlik etmiÅŸ sevilen isimler. Sadece 63 ile sınırlandırılmayabilirdi ama böyle bir çalışma için de mecburdu. Çözüm sürecine katkı saÄŸlayacaklarını kanaat önderliÄŸi yapacaklarını düÅŸünüyorum. Bizde toplum olarak bir algı var bir ÅŸey ilk ortaya atıldığında direk karşı çıkarız. Öncer bekleyip görmek lazım bu insanlar nasıl bir performans sergileyip, nasıl bir tepki alacaklar göreceÄŸiz. Hepsi toplumda yer etmiÅŸ isimler. 63 insan iÅŸini gücünü bırakmış yollara düÅŸmüÅŸler memleket sevdasına... Ben bu insanlara müteÅŸekkirim.
Baroya gelirsek sadece biz deÄŸil bütün meslek odalarında var. Bir olaya bakarken dünya görüÅŸümüzü yansıtmadan bakamıyoruz. Meclıs'te ne oluyorsa Baroda da o oluyor. Kimse akan kandan memnunum diyemez. Sürecin desteÄŸi baÅŸarıyı artıracaktır. Bizim yörenin bir sözü var "Aynı tavanın balığıyız" derler... Örgüt liderinin serbest kalacağı gibi spekülasyonların konuÅŸulmasını ben doÄŸru bulmuyorum. Cezası kesilmiÅŸ mahkeme kararı ile mahkumiyetini çeken bir insandan bahsediliyor. Ortada bu yönde irade yok ve olamaz diye düÅŸünüyorum. Sonuç olarak çabanın olumlu sonuçlanması temenni ediyorum...
Ak Parti Rize Ä°l BaÅŸkan Yardımcısı Hikmet Ä°stif: Biz diÄŸer illere nazaran ili üç kat destek vermeliyiz
BaÅŸbakanı Çözüm Süreci'nde desteklememe gibi bir lüksümüz olamaz. Elimizi taşın altına BaÅŸbakandan fazla
sokup gereken desteÄŸi vermemiz gerekiyor. BaÅŸbakanımızın niyeti halisanedir ve halisane niyetler Allah'ın yardımıyla baÅŸarıya ulaşır. Süreci tamamen destekliyor ve baÅŸarıya ulaÅŸacağına inanıyoruz.
Rize Ä°l BaÅŸkanlığı olarak bizler sürece diÄŸer illere nazaran 2-3 kat daha fazla katkı vermek zorundayız. Her ne kadar muhalefet partileri CHP ve MHP Rize'de de olsa da ben burada bir muhalefet olduÄŸu kanısını taşımıyorum.
GittiÄŸimiz yerlerde halkın nabzını tutuyoruz. Halkımız süreci medyaya yansıdığı kadarını biliyor. Daha fazla anlatılması yönünde talepleri oluyor. Bu kapsamda akil adamlar bölgede süreci anlatacak. Bu süreçte bilgilendirmelerin hem akil adamlar nezdinde hem de diÄŸer sivil toplum kuruluÅŸları nezdinde devam etmesi, halkı aydınlatma giriÅŸimlerini olumlu sonuçlandıracaktır. Halkın süreçle ilgili endiÅŸeden ziyade daha çok anlama isteÄŸi var. Biz Karadenizli olarak sürece neler katabileceÄŸimizi, nasıl katkı saÄŸlayabileceÄŸimiz düÅŸüncesi içerisindeyiz.
Akil adamlar için kiÅŸisel kanaatim tam yerinde tespitlerdir. Hepsi kapasite ve beceri olarak tam dolu insanlardır. Akil insandan kasıt kıvrak zekalı, çabuk düÅŸünen ve düÅŸündüÄŸünü de hızlı ve doÄŸru anlatabilen insan demektir. DoÄŸru seçimler yapıldığına inanıyorum
Süleyman Fırat: Bence terör fiilen bitmiÅŸtir
Ben baÅŸlarken ÅŸahsi fikrimi beyan edeyim. Bence terör fiilen bitmiÅŸtir. BaÅŸbakanımızın yapmış olduÄŸu çalışma "Akil Ä°nsanlar" projesi, terörün çözüm sürecini halkla bütünleÅŸtirmek. Önemli olan budur. Fiilen biten terörün yeniden canlanmaması için halktan bu olayı kopartmak ve halk arasında bir bütünlük saÄŸlamaktır. Süreç içerisinde daha sonraki dönemde GüneydoÄŸu'da yapılacak yatırımlar ve hizmetlerle bu sorunun tamamen çözüleceÄŸini düÅŸünüyorum. Güneysu açısından da halkın yüzde 80'inin bu süreci böyle anladığını ve böyle yorumladığını tahmin ediyorum.
Sokakta bazı sıkıntılar var elbette, Meclis'te Akil Ä°nsanlar üzerinden yapılan tartışmaları halkın arasında da var. Zaten herkesin aynı düÅŸünmesi mümkün ve iyi deÄŸildir. Farklı düÅŸünenler de vardır. Terör sona erdiÄŸini zaman onlar da hak vereceklerdir.
Halkta elbette bazı hassasiyet ya da korkular da var. Teröristler silah bırakıp yurt dışına çekilecekler ama geri dönemlerinden halk tedirginlik duyuyor. Ama ben GüneydoÄŸu'da yapılan yatırım ve hizmetler daha ön plana çıktığı zaman, halk o konuda da korkularını unutacaktır.
Yapılacak yatırım, hizmet ve eÄŸitimle halkın birlikteliÄŸi saÄŸlanacaktır. Bence terör fiilen bitmiÅŸtir.
Akil Ä°nsanlar Türkiye'de yaÅŸayan her kesimden olan insanlardır. Belli bir kesimi ya da Ak Parti içinden deÄŸiller. Bu yüzden üzerlerinde fazla bir yorum yapmaya gerek yok. Aralarında akademisyenler var, sanatçılar var. Akil Ä°nsanlar halkın içinden kimseler oldukları için çalışmaları sonuç verecektir.
Güneysu Tenzile ErdoÄŸan Hastanesi BaÅŸhekimi Fahrettin Tanır: Güçlü adımlar atılıyor
Bölgede 7 yıldan beri görev yapıyorum. Hastanenin baÅŸhekimiyim. Çözüm sürecine iliÅŸkin eskiden bu terör
olayları daha yaygındı.
Bu olaylardan psikolojik olarak çok etkilendik. Bugün geçmiÅŸ dönemlere nazaran çok daha farklı ve güçlü adımlar atılıyor. Bugün hükümet de çok güçlü ve terör örgütü tarafında da sorunun çözümü için güçlü istek var. Olayların olmaması BDP'nin attığı adımlar bunun göstergesi. Biz umutluyuz.
EndiÅŸeler de var... Terör örgütünün 500 milyar dolar civarında bir karapara trafiÄŸi var. Bu iÅŸin kaymağını yiyenler ve para için yapanlar var. Bu iÅŸi baltalayanlar çıkacaktır. Süreç baÅŸladığında Fransa'daki cinayetleri hatırlıyoruz. Kürt halkının da bölünmeye karşı olduÄŸuna inanıyorum.
Hükümetin bu süreçle ilgili yürüttüÄŸü politikayı sonuna kadar destekliyorum. Akil insanların çözüm süreci içerisinde gerekli olduÄŸuna inanıyorum.Akil insanlarla daha önce bazı olumsuz bilgelerimiz olsa da bu süreçte bu gerekiyor. BaÅŸlatılan bu süreci olumlu görüyorum ve olumlu sonuçlanacağına da tüm kalbimle inanıyorum.
Rize-Güneysu Taşıyıcılar Kooperatifi BaÅŸkanı Musa Büyük
Biz BaÅŸbakanımızın her konuda arkasındayız. Her attığı adımda peÅŸindeyiz. Biz ona sonsuz güveniyoruz. Böyle bir iÅŸe soyunmuÅŸsa mutlaka bir netice alacağı kanaatindeyiz. Allah'ın izni ile bu süreç Türk Milleti için, memleketimiz için hayırlı olacağını düÅŸünüyoruz. Farklı güçlerin ülkemizi bölmesinde fırsat vermeyeceÄŸiz. Yıllar boyu biz bu insanlarla hiçbir sıkıntı yaÅŸamadık. Bundan sonra da birlik devam edecek ve ülke bölünmeyecektir. Oturup konuÅŸtuÄŸumuzda hiçbir farkımızın olmadığı ortadadır. Ben ÅŸahsen ümitliyim bu süreçten zaferle çıkacağımıza inanıyorum.
Ülkenin bölüneceÄŸi endiÅŸelerine katılmıyorum çünkü bölünmesi mümkün deÄŸil. Et ve kemik gibi bir millet birbirine iÅŸlemiÅŸ, nasıl bölünecek. DoÄŸu ve GüneydoÄŸulu vatandaÅŸları çekip Türkiye'nin içerisinden ayırmak mümkün mü? Birçok vilayette iç içeler nasıl bölünecek? Ben buna inanmıyor ve ihtimal de vermiyorum. Bu dış güçlerin ülkemizde oynadığı oyundur. 30 senedir bu süreç devam ediyor. Ben o bölgedeki kardeÅŸlerimizin de hatalarını fark ettiklerini düÅŸünüyorum.
Akil adamlarla ilgili özel bir araÅŸtırmam olmadı. Bu insanların süreci halka ne derece anlatacakları konusunda fikir yürütemem. Ama onlara da gerek kalmadan BaÅŸbakanımızın yaptıkları ile olayı tamamen çözmüÅŸ olduÄŸunu düÅŸünüyorum. Çözüm siyasetle gelecektir. Yön belirli. BaÅŸbakanımız bu iÅŸe gönül vermiÅŸse bu iÅŸi çözecektir. Çünkü halkımızın BaÅŸbakana güveni tamdır. Yeter ki bu olay çözülsün... Vurmakla kırmakla bu iÅŸ sonuç vermeyecek. Her zaman gözyaşı, cenazeler bizi üzüyor. Bu olayların bitmesini istiyor.
RÄ°ZE HALKI ÇÖZÜM SÜRECÄ° HAKKINDA NE DÜÅžÜNÜYOR?
Rizeli halkına da Çözüm Süreci konusunda neler düÅŸündüklerini sorduk. HemÅŸerileri BaÅŸbakana sahip çıkıyor
ve tam güveniyor.
BaÅŸbakanın memleketi olması açısından Çözüm Süreci'nde ayrı bir önem taşıdığına inandığımız Rize'de ErdoÄŸan'a tam destek var. Rizeliler, Ak Parti'nin politikalarına destek versin vermesin çözüm sürecinde aynı istek etrafında birleÅŸiyor.
Tüm kesimlerin ortak temennisi terörün sonlandırılması... Rize halkının çok az da olsa kısmı endiÅŸeleri de var. EndiÅŸeleri süreç konusunda yeterince bilgilendirilmemiÅŸ olmaktan kaynaklanıyor.
"Sürecin sonunda Türkiye bölünür" korkularını taşıyanlar yok denecek kadar az. "Kürt halkıyla biz et ve tırnak gibiyiz, bölünme, ayrılma söz konusu olmaz" diyorlar...
Rizeliler Akil Adam uygulamasını tamamen doÄŸru buluyorlar. Karadeniz Bölgesi için seçilen 9 isime destek var ama aralarında "daha iyi isimler de eklenebilirdi" diyenlerin sayısı da az deÄŸil.
Çözüm Süreci'nin Rize için ekonomik boyutu da var. DoÄŸu ve GüneydoÄŸu'da çay için yeni pazarlar açılacağına inanıyorlar. Kaçak çay kullanımının yoÄŸun olduÄŸu bölgede Rize çayı kendine yeni pazarlar arayacak.
HALK NE DÄ°YOR?
MUSA BÃœYÃœK
FAHRETTÄ°N TANIR
SÃœLEYMAN FIRAT
HÄ°KMET Ä°STÄ°F
YUNUS CORUH
MEHMET ERDOÄžAN
Ä°MDAT SÃœTLÃœOÄžLU