Prof. Dr. Engin Arık'ın rüyası gerçek oluyor! Türkiye'nin 100 yıllık enerji ihtiyacını karşılayacak

CERN'DEKÄ° DENEYLERDE GÖREVLÄ°



Avrupa Nükleer AraÅŸtırma Merkezi'nde (CERN) evrenin sırlarını keÅŸfetmek için tasarlanmış ATLAS deneyi, LHeC büyük hadron elektron çarpıştırıcısı ve FCC gelecek dairesel çarpıştırıcı projelerinde görevli Prof. Dr. Saleh Sultansoy, çalışmanın içeriÄŸi hakkında bilgi verdi. TOBB ETÜ Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji MühendisliÄŸi Bölümü'nden Prof. Dr. Sultansoy, "Engellenerek yarım kalan TAC projesi sayesinde 'maddenin kudret'i zerriyesi' Türkiye ve genel olarak bu coÄŸrafyada da irdelenecekti. Proje gerçekleÅŸseydi, Türkiye bu alanda bölgesel cazibe merkezi ve küresel cazibe merkezlerinden biri olacaktı" dedi.



EA VEYA ADS TEKNOLOJÄ°



21'inci yüzyılın stratejik teknolojileri arasında önemli yere sahip parçacık hızlandırıcılarının bilim, teknoloji, tıp ve sanayinin birçok alanında kullanıldığına iÅŸaret eden Prof. Dr. Sultansoy, "Ülkemiz açısından belki de en önemli kullanım alanı ise Nobel Ödülü sahibi Carlo Rubbia'nın önderliÄŸinde 1990'larda CERN tarafından önerilen, Enerji Yükselteci (Energy Amplifier-EA) veya Hızlandırıcı Sürümlü Sistem (Accelerator Driven System-ADS) teknolojisidir" dedi.

TORYUMDAN NÜKLEER YAKIT



Dünyanın artan enerji ihtiyacını karşılamak için geleneksel nükleer reaktörlere alternatif olarak geliÅŸtirilen bu teknolojinin özellikle son yıllarda büyük aÅŸama kaydettiÄŸini belirten Prof. Dr. Sultansoy, "Toryumu nükleer yakıt olarak kullanmaya imkân saÄŸlayacak bu teknoloji Türk kamuoyunun gündemine, 2007'de elim bir uçak kazasında kaybettiÄŸimiz Prof. Dr. Engin Arık'ın 2002'de basına verdiÄŸi söyleÅŸiyle taşınmıştı" dedi.



ULUSAL PROGRAM ÅžART



Son yıllarda baÅŸta Belçika, Çin ve Hindistan olmak üzere birçok ülkede bu konuda ulusal programlar baÅŸlatıldığını kaydeden Prof. Dr. Sultansoy, uluslararası iÅŸbirlikleri oluÅŸturulduÄŸunu da ekledi. Prof. Dr. Sultansoy, "Ülkemizin de en kısa zamanda ulusal bir program baÅŸlatması ve uluslararası iÅŸbirliklerine dahil olması ÅŸart" dedi.

Sistemle ilgili bilgi veren Prof. Dr. Sultansoy, "Bu sistemin geleneksel reaktörlerden en önemli farkı, nükleer süreci tetikleyen nötronların reaktörün dışında proton hızlandırıcı kullanılarak üretilmesi. Bu nedenle de prensip olarak Çernobil'de yaÅŸanan türden kazaların olması mümkün deÄŸil. DiÄŸer bir önemli avantaj da uzun ömürlü nükleer atıkların çok az olmasıdır" diye konuÅŸtu.



DÜNYADAKÄ° TORYUM REZERVLERÄ°



OECD Nükleer Enerji Ajansı (NEA) ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (IAEA) verilerine göre dünya toryum rezervlerinde ilk sırayı 846 bin tonla Hindistan'ın aldığını belirten Prof. Sultansoy, "744 bin tonla Türkiye ikinci, 606 bin tonla Brezilya üçüncü. Avustralya 521 bin, ABD 424 bin, Mısır'da 380 bin ton olarak sıralanıyor. Türkiye'de yapılan araÅŸtırmalara göre ise IAEA'nın verilerinin çok daha üzerinde toryum rezervi olduÄŸu tahmin ediliyor" diye konuÅŸtu.

YÜZDE 20'SÄ° TÜRKÄ°YE'DE



Türkiye'de EskiÅŸehir- Sivrihisar bölgesinde 380 bin ton toryum rezervi tespit edildiÄŸini kaydeden Prof. Dr. Sultansoy, "Ayrıca Malatya-Kuluncak bölgesinde havadan ön arama yapılmış, fakat rezerv tespitine yönelik çalışma yapılmamıştır. Profesör Carlo Rubbia'nın; 1990'lardan itibaren yaptığı sunumlarda Türkiye'nin toplam toryum rezervinin 880 bin ton (dünya toryum rezervinin yüzde 20'si) civarında olduÄŸu belirtilmektedir. Son bulgular Rubbia'nın görüÅŸünü desteklemektedir. Sadece Isparta Aksu bölgesinde tespit edilen 20 bin ton üzerindeki toryum rezervi, Türkiye'nin 100 yıl boyunca enerji ihtiyacını karşılar. Bu bölgedeki toryum, Sivrihisar rezervlerinden farklı olarak, çok daha kolay iÅŸlenebilir niteliktedir" dedi.



KALICI EKONOMÄ°K VE STRATEJÄ°K BÄ°R DEÄžER



Bilim insanlarının ortak çalışmasında, hızlandırıcı sürümlü toryum yakıtlı sistemlerin, gelecekte en önemli enerji kaynaklarından biri olacağı vurgulandı. Fosil yakıt rezervleri tükendikçe petrol ve diÄŸer konvansiyonel enerji türlerinin fiyatının artmaya devam etmesi nedeniyle ADS teknolojisinin en ucuz ve en güvenli enerji üretim mekanizmalarından biri olmasının kaçınılmaz olduÄŸu kaydedildi. Gelecekte bir ülkenin hem toryum rezervlerine hem de onu güvenle kullanacak, kendi ürettiÄŸi ADS teknolojisine sahip olmasının, kalıcı bir ekonomik ve stratejik deÄŸer oluÅŸturacağına dikkat çekildi.