AK Parti Rize Milletvekillerinin öncülüÄŸünde bölge milletvekillerinin de imzasıyla TBMM’ye sunulan Çay Kanunu teklifinde yer alan “YaÅŸ çay fiyatı Ulusal Çay Konseyi” tarafından belirlenir maddesi yaÅŸ çay üreticileri ile birlikte siyasi partiler ve STK’lar tarafından tepki gördü.
Rize Ziraat Odası BaÅŸkanı Nevzat Paliç, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan Çay Kanunu teklifini incelediklerinde kanunun bu ÅŸekilde çıkması halinde üreticiyi korumayacağı kanaatine vardıklarını, yaÅŸ çay alım taban fiyatı içermeyen ve yaÅŸ çay alım fiyatını belirleme görevini Ulusal Çay Konseyine veren Çay Kanun teklifinin yaÅŸ çay üreticisini özel sektöre teslim edeceÄŸini kaydederek, “38 yıldır çay üreticisini taban fiyatın altından alım yaparak maÄŸdur eden özel sektör iken özel sektör temsilcilerinin çoÄŸunluÄŸa sahip olduÄŸu Ulusal Çay Konseyinin yaÅŸ çay fiyatını belirlemesi kediye ciÄŸer teslim edilmesi demektir” dedi.
YaÅŸ çay üreticisinin özel sektörün insafına bırakılmaması gerektiÄŸini kaydeden Rize Ziraat Odası BaÅŸkanı Paliç, “’GeçmiÅŸten günümüze ÇAYKUR ortadan kalksın’ talebindeki özel sektörün yaÅŸ çay alım politikası ortada iken hazırlanan Çay Kanun teklifi özel sektörün ekmeÄŸine yaÄŸ sürecektir. YaÅŸ çay alımında taban fiyat olmayışı önceki yıllarda olduÄŸu gibi özel sektörün düÅŸük fiyatlardan çay almasına ve üreticinin emeÄŸinin yok olmasına neden olmaktadır. YaÅŸ çay fiyatının belirlenmesi özel sektörün insafına bırakılamaz. Çay Kanununu bu ÅŸekliyle kabul etmenin yaÅŸ çay üreticisini maÄŸdur edeceÄŸi açıktır. Çay kanun maddelerinin tekrar gözden geçirilmesini ve iyileÅŸtirmelerin yapılmasını sayın milletvekillerimizden bekliyoruz” diye konuÅŸtu.
Paliç, özel sektörün ÇAYKUR seviyesine ulaÅŸamadığı için ÇAYKUR’u kendi seviyelerine çekmek istediklerini belirterek, ÅŸöyle konuÅŸtu: “22 yıllık oda baÅŸkanıyım. Bu 22 yıl içinde geçmiÅŸte çayın sorunlarıyla ilgili 6 defa panel düzenledik. Çayın birçok sorunu vardır. Fakat geçmiÅŸten beri özel sektörün ÇAYKUR ortadan kalksın biz 300 tane özel sektörüz dediklerinden beri karşılıklı mücadelemiz var. Onların talepleri bugüne kadar bizle hep karşı karşıya olmuÅŸtur. Sebebi ÅŸudur: ÇAYKUR’un ortadan kalkmasını veyahut üreticinin maÄŸdur edilmesini biz kabul edemeyiz çünkü biz üreticinin temsilcisiyiz. Ben üreticinin tarafıyım, üreticinin temsilcisiyim. Özel sektör ticari amaçlı kurulmuÅŸ. Bu sene 38. yılındadır. Bu 38 yıl içerisinde hiçbir zaman üreticiyi memnun edememiÅŸ sadece 2017 yılında ÇAYKUR fiyatından çay almıştır. Kota sorunu, kontenjan sorunu, kalite sorunu hepsi ortadan kalkmış, vatandaÅŸ da memnun olmuÅŸ, çay iÅŸletmecileri de memnun olmuÅŸ, çaylarını da iyi bir fiyata satmış ve en iyi parayı da o dönem kazanmışlardır. 2017 senesinde bu örnek iken 2018, 2019, 2020 ve 2021 hele 2020 ve 2021 özel sektörün üreticiyi maÄŸdur etme açısından en kötü seneler oldu. Burada iyi niyetli özel sektör temsilcilerini ayrı tutuyoruz. Bu sene mayıs ayında yine hiçbir sorun yok Fiyat sorunu yok, kota sorunu yok, kontenjan sorunu yok, özel sektörle arada hiçbir sorun yok. Yine ÇAYKUR’dan daha fazla da çay almak suretiyle bu sene mayıs ayı bitmek üzeredir herhangi bir sorun yok. Bizim talebimiz nedir, ne istiyoruz? İşte özel sektör bu uygulamayı yapsın. Bu uygulama kanun altında, kararname altında olsun. Åžartlar bugün neyi gerektiriyorsa onu yapsınlar. Bizim siyasilerimizden de talebimiz, özel sektörden de talebimiz budur. Bu onlar için de iyidir. Bu sene çayda çöp, fire oranı da azalmış olacak. Neden kaliteli çay iÅŸlendi 22 günde. Özel sektörde kapasite 16 bin ton, ÇAYKUR’da 9 bin ton ikisi birlikte çay iÅŸledi hiç sorun olmadı. Bunun böyle devam etmesi gerekiyor. Gerekiyor ama bunlara bugüne kadar üretici ile aralarında bir itimatsızlık var. Çünkü 38 sene üreticiyi hep maÄŸdur edersen sana itimat etmezler. Bu uygulama vatandaşın istediÄŸi, bizimde vatandaşın temsilcisi olarak istediÄŸimiz budur. Bugün ne ÅŸartlar uygulanıyorsa kanun altına bunlar alınsın, kurallara bunlar baÄŸlansın. Ama maalesef ÅŸu anda bizim elimizden geçen taslak kanun çalışmalarımız olmuÅŸtur. Bu kanun çalışmaları içerisinde bulunduk ama son gidiÅŸ ÅŸekli bizden kaçırıldı. Kaçırılma sebepleri ÅŸu anda ortaya çıkıyor. Bize atılan bir maddede yaÅŸ çayın taban fiyatının Ulusal Çay Konseyi tarafından açıklanması. Ulusal Çay Konseyinin kuruluÅŸundan itibaren yönetim kurulunda görev yaptım. Orada 2 tane çay üretici kesiminden ziraat odası var. 6 tane çay sanayicilerinden özel sektör temsilcisi var orada. 1 tane de bakanlığın temsilcisi var orada. Åžimdi biz orada 2 kiÅŸi her zaman azınlıkta kaldık. Çok azınlıkta kaldık bu yüzden bizim orada sözümüzün geçmesi mümkün deÄŸil. BaÅŸkanlığım döneminde özel sektörün üretici bizlere teslim edilsin, ÇAYKUR’da bizimle eÅŸit olsun eklindeki talebine hep karşı durdum.Kendileri ÇAYKUR seviyesine ulaÅŸamadıkları için, ÇAYKUR seviyesine çıkamadıkları için ÇAYKUR’u kendi seviyelerine çekmek istiyorlar. Talepleri bu. Bu da çay sektörü için üretici için en tehlikelisidir. İmza atan Sayın vekillerimize de bölge vekillerine de odalarımız aynı ÅŸekilde tepkilerini gösterdiler. Hiçbir üreticinin bugünkü bu taslağı bu ÅŸekilde kabul etmesi mümkün deÄŸildir. EÄŸer kabul edilirse 38 yıldır maÄŸdur edilen üretici bu yıl ve gelecek yıl seçim olması nedeniyle iyi günleri görür ancak ondan sonraki yıllarda geçtiÄŸimiz yıllarda hep ÅŸikayetçi olduÄŸumuz özel sektörü bile ararız. Bizim endiÅŸemiz budur. Vekillerimizi bir kez daha uyarmak için hangi maddeye karşı olduÄŸumuzu yazılı olarak da kendilerine bildireceÄŸiz.”
Üreticinin yaÅŸ çay fiyatından ÅŸikayetçi olduÄŸu özel sektörün yaÅŸ çay fiyatını açıklayacak olmasının soruna daha fazla sorun ekleyeceÄŸini ve 210 bin çay üreticisinin 150 tane özel sektöre teslim edileceÄŸini savunan Paliç, “Bu kanunu yapan meclise gittik, tarım komisyonu ile birçok milletvekili ile görüÅŸtük. 50’den fazla milletvekili de bizi ziyaret etmiÅŸtir. Hepsi ile görüÅŸtük. Bize söyledikleri ÅŸudur. ‘Biz çay üreticilerinin yanındayız, sizin vekilleriniz bize ne getirirlerse bunları kabul edeceÄŸiz.’ Åžimdi bu iÅŸten sorumlu Rize’de muhalefet yoktur. Rize’de en büyük mesele saÄŸlıktan sonra çaydır. EkmeÄŸi odur, tek geçim kaynağı odur. Burada iktidarımızın seçilmiÅŸ 3 tane vekili var. Bu kanunun iyisini de yanlışını da onlar yapacaktır. İyisini yaparlarsa hepsine canı gönülden teÅŸekkür ederiz. İyilikten yanayız, iyilerini yapmalarından yanayız. Gönül ister ki iyisini yapsınlar, bizde hep birlikte alkışlayalım. Ama yanlış yaparlarsa eÄŸer bu yanlışta ısrar ederlerse veyahut da bu maddeyi deÄŸiÅŸtirmezlerse o zaman vatandaşımızı, 210 bin çay üreticisini 150 tane özel sektöre teslim etmiÅŸ olacaklar. Onun için bizim bunu kabullenmemiz mümkün deÄŸil. Biz diyoruz ki Ulusal Çay Konseyi fiyatı belirlemesin. Bugüne kadar fiyatın belirlenme ÅŸeklinden hiçbir ÅŸikayet olmamıştır. Neden ÅŸikayet olunmuÅŸtur? Sadece özel sektörün belirlenen fiyata uymadığından ÅŸikayet olunmuÅŸtur. Åžimdi siz üreticinin ÅŸikayetçi olduÄŸu kiÅŸilere çay fiyatını belirteceksiniz. Zaten sorun oradan meydana gelmiÅŸtir. Sorun üstüne sorun eklemekten baÅŸka bir ÅŸey deÄŸildir bu. Biz diyoruz ki ÇAYKUR’un teklifi ile yaÅŸ çay fiyatını bakanlık geçmiÅŸte olduÄŸu gibi yine kendisi belirlesin kendisi açıklasın. En azından bir siyasi güvence olsun. O günkü iktidar kimse bu üretici de ona güvensin onun fiyatlarını kabullensin.” dedi.
Paliç, açıklamalarını ÅŸöyle tamamladı: “Bugüne kadar üreticiden yana çalışmalarımız olduÄŸundan hep bizi uzaklaÅŸtırmak istediler, bizden uzak durmayı denediler. Bunların sebeplerini o günde anlıyorduk bugünde çok daha iyi anlıyoruz. Ama bunu üreticilerimize anlatamıyorduk. Neden üreticiden uzaklaşıyordular. GeçmiÅŸte sayın baÅŸbakanımıza, sayın bakanımıza çok rahat ulaşırdık ama son yıllarda her zaman talebimiz olmasına raÄŸmen bizi engellemek, bizi görmemezlikten gelmek, veyahut da bizi küçümsemek gibi hep uzak durdular ve ne sayın cumhurbaÅŸkanımızla ne de sayın bakanımızla bizi görüÅŸtürdüler Sebep budur. Üreticilerimizin memnuniyeti bizim de memnuniyetimizdir. Bugüne kadar bu maddenin bu ÅŸekilde olduÄŸu bize söylenmedi açıklanınca haberimiz oldu bu maddeden. Åžu anda bütün odalarımız, bütün üreticilerimiz, 210 bin üreticinin buna karşı çıkmayanı olmaz, bunu kabullenen olmaz. Yapmamalarından yanayım. Kanun olması gereklidir. Geç kalınmıştır fakat kanun vatandaşın aleyhinde deÄŸil vatandaşın lehine olacak. Bugüne kadar üreticiyi maÄŸdur eden, üreticinin ÅŸikayetçi olduÄŸu konu nedir özel sektör ve özel sektörün alım fiyatı. Onları düzenleyici kanun deÄŸil aksine üreticiyi mahkum edecek, üreticiyi özel sektörün insafına bırakacak madde koydular. Bu maddeyi nasıl kabul edelim. ÇAYKUR her ne kadar konseyin içinde olsa da ağırlık özel sektörün olacaktır. Çay Kanun tasarısı çalışmaları sırasında yaÅŸ çay fiyatının her kesimden katılımla bir grubun fiyat belirlenmesi konuÅŸuluyordu ama bunun Ulusal Çay Konseyine teslim edileceÄŸi, fiyatın konsey tarafından açıklanacağı belirtilmemiÅŸti. Åžu anda Ulusal Çay Konseyinin içinde olanlar 6 tane çay sanayicisi, 2 tane çay üreticisi, 1 tane de bakanlık temsilcisi. Orada denge yok, üretim kesiminden de, muhtarlardan da, sendikalardan da, çay üreticilerinden de kimse yok. Çay tabanından temsilcileri çay sanayicileri ile eÅŸit olsa diyeceÄŸimiz bir ÅŸey yok ama burada eÅŸitlik yok. Çayın asıl sahibi üreticidir: Üretici olmayınca o fabrikacılar da olmaz. Burada mutlaka düzen lazım. Mutlaka bu maddeye tüm üyelerimiz, üreticilerimiz karşıdır. Bunun deÄŸiÅŸtirilmesinden yanayım. Nasıl olsun eskisi gibi olsun. Biz fiyatın belirlenme ÅŸeklinden hiç ÅŸikayetçi olmadık. Bizim ÅŸikayetçi olduÄŸumuz konu özel sektörün o açıklanan fiyata uymamasıdır. Ona caydırıcı bir ceza uygulaması, vatandaşın çayını yarı fiyatına alıyorlar. Bunları bir cezaya çarptıracak kanun lazım. Bu kadar kaçak çay yakalandı, kalitesiz çay yakalandı. Bunları cezaya çarptıracak kanun olsun bunlar olsun. Bizim talebimiz budur. Biz ne istiyoruz? Üretici de maÄŸdur edilmesin, iÅŸletmeci de maÄŸdur edilmesin, tüketici de maÄŸdur edilmesin. Dünyada kiÅŸi başı en çok çay tüketen toplum biziz. Tüketiciler de kaliteli çay içsin. 2017’de yapılan uygulama ile hiçbir sorun yaÅŸanmamış, bütün sorunlar ortadan kalkmıştı. Bu dönemde 1. sürgünde de aynısını yaÅŸadık. Biz bunu istiyoruz. Bir dahaki yıl da seçim dolayısıyla böyle devam eder. Ama ondan sonra Ulusal Çay Konseyinin fiyat belirlemesiyle seçim sonrasında 38 yıldır üreticiyi maÄŸdur eden, 38 yıldır ÅŸikayetçi olduÄŸumuz özel sektörü de arar duruma geliriz. Bizim tek derdimiz bu. Kendilerinin halen daha bu yanlıştan döneceklerine inanıyoruz. Bu yanlıştan dönmezlerse de sorumluları kendileridir. Yarın il dışında sorumlu olarak bir baÅŸkasını aramaya gerek yok, sorumlu kendileridir. Çayın sorunu Rize’de baÅŸlar Rize’de biter”