TÜRKÄ°YE ;YARI BAÅžKANLIÄžA MÜSAÄ°T:
Mevcut anayasamız, 'CumhurbaÅŸkanını halkın seçmesi'ni vurgulasa da, aslında 'yarı baÅŸkanlık sistemi'ni tarif ediyor. Bugün de, CumhurbaÅŸkanı yürütme organının başıdır. Ä°stediÄŸi zaman Bakanlar Kurulu'na baÅŸkanlık edebilir. Dolayısıyla, ÅŸu an Türk Anayasa sistemi, yarı baÅŸkanlığa son derece müsait.
ÖRNEKLERÄ° VAR: Sayın Süleyman Demirel'in CumhurbaÅŸkanı olduÄŸu dönemi hatırlayın. Yalım Erez'e hükümeti kurma görevini Sayın Demirel vermiÅŸti. Refahyol döneminde, Tansu Çiller'e görevi vermesi gerekirken, Mesut Yılmaz'a vermiÅŸti. Yarı baÅŸkanlık sisteminde de, seçilecek BaÅŸkan, parlamento içinden bir ismi BaÅŸbakan olarak atayacak. Sistem aslında birbirine çok yakın.
PADÄ°ÅžAHLIK OLMAZ: Bu modelde padiÅŸahlık, sultanlık tartışması yapılması doÄŸru deÄŸil, bu mümkün mü? 4 yılda, 5 yılda bir seçim var. Seçimleri kaldırırsanız ya da kendi iradenizle '30 yılda bir olsun' derseniz bu diktatörlük olur. Böyle bir ÅŸey söz konusu olamaz. Ben, Türkiye'ye en uygun sistemin baÅŸkanlık sistemi olduÄŸunu düÅŸünüyorum. Ama baÅŸkanlık sistemine geçiÅŸ, hem anayasal hem de ikincil mevzuat yönünden bazı farklılıklar içeriyor. Ufak tefek rötuÅŸlarla yarı baÅŸkanlık sistemine geçiÅŸ olabilir.
'EYALET' SÖYLEMÄ° KORKUTMA AMAÇLI: 'BaÅŸkanlık sistemiyle eyaletler gelecek, Türkiye bölünecek' propagandası sadece halkı korkutmak, insanların düÅŸünmeden bu sistemden vazgeçmesini saÄŸlamaya dönüktür.
BAÅžBAKANIMIZA TALEP YOÄžUN: Sayın BaÅŸbakanımızın CumhurbaÅŸkanlığı veya BaÅŸkanlığı için kamuoyundan yoÄŸun talep var. Sayın BaÅŸbakanımızın da arzusu olursa, aday olmaya niyetlenirse, AK Parti grubunun baÅŸka birini tercih etmesi düÅŸünülemez. CumhurbaÅŸkanımız Sayın Abdullah Gül, eÄŸer görevi sonrası siyaseti düÅŸünür, partimizde görev almak isterse, bu da bizim için sevindirici bir unsur olur.
Türkiye'deki model melez
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Ergun Özbudun, Türkiye'deki mevcut sistemin yarı baÅŸkanlık ile parlamenter sistem arasında 'melez bir rejim' olduÄŸunu söyledi. Özbudun'un deÄŸerlendirmeleri ÅŸöyle:
- Türkiye ÅŸu anda yarı baÅŸkanlık modeline çok uzak deÄŸil. GeniÅŸ yetkili bir CumhurbaÅŸkanı var ve 2007'den itibaren 'halkın seçmesi' öngörülmüÅŸ. Dolayısıyla Türkiye'de ÅŸu anki sistem de 'klasik parlamenter sistem' deÄŸil. Yarı baÅŸkanlık ile parlamenter sistemin arasında 'melez bir rejim' diyebiliriz.
- Yarı baÅŸkanlık sisteminin tek bir modeli yok. Ancak Fransa ile Türkiye karşılaÅŸtırıldığında, CumhurbaÅŸkanının yetkileri orada daha geniÅŸ. Mesela CumhurbaÅŸkanının parlamentoyu feshetme yetkisi var.
- Türkiye'de CumhurbaÅŸkanının yetkileri geniÅŸ olmasına karşın, Fransa'daki yetkilerden bir bölümü yok. Onun dışında BaÅŸbakan'ı atama, Bakanlar Kurulu'na baÅŸkanlık yetkileri mevcut yapıda da var.
'GÜVENOYU' SIKINTIYA SOKABÄ°LÄ°R
- Yarı baÅŸkanlık modelinin uygulandığı Fransa'da da, Türkiye'de de BaÅŸbakanı, cumhurbaÅŸkanı atıyor. Burada önemli olan nokta, BaÅŸbakan'ın parlamentodan güvenoyu alıp alamayacağı. Bir baÅŸkan veya cumhurbaÅŸkanı'nın atadığı baÅŸbakanın güvenoyu alamaması, prestijini sarsacaktır. Dolayısıyla baÅŸkanın rastgele bir ismi seçme lüksü olmaz. EÄŸer ikisi de aynı partidense sorun yok. Ancak farklı partiden bir ismi atarken, çok daha detaylı çalışması ÅŸart olur.
- Verilecek yetkiyle başkanlar, padişah veya kral olmaz. Fransa'da padişahlık, krallık var mı?
