EÅŸitler Toplumu' olabilecek miyiz

Herkesin saygı gördüÄŸü, herkesin benzer kabul edildiÄŸi ve herkesin bağımsız ve otonom olabilme ÅŸartlarının olduÄŸu, herkesin ortak yaÅŸama eÅŸit katılabilmesinin mümkün olduÄŸu bir toplum. Sosyal eÅŸitlik bütün devrimlerin birinci ve esas düÅŸüncesiydi.



***



Neoliberal akım, koruyucu-devlet ve vergi indirimlerini yerle bir etti.



Fakat aynı zamanda, bu akım, toplumdaki sosyal bir beklentiyi de karşıladı.



Bunun iki yüzü var; ortak paylaşılan bir alan ve o dünyayı yok ediyorsunuz ama aynı zamanda yeni bazı hakları iade ediyorsunuz.



KiÅŸiler, kendilerinin özgürlük alanlarının geniÅŸletilmesinin karşılığında, ortak dünya ve alanların yok edilmesine itiraz etmediler.



Bu da tüketici kimliklerinin ön plana çıkartılmasına baÄŸlandı.



Avrupa, 1980 sonrası, tüketici kimliliÄŸinin büyük bir savunucu kurumu olarak geliÅŸti.



Fakat ‘tüketici’, toplumda ötekilerle olan baÄŸları ile tarif edilen bir kimlik deÄŸil, kendisine sunulan üç telefon operatörü arasında seçim yapabilen bir kimlikti.



Bu da kiÅŸilerin sosyal baÄŸlarının zayıfladığı ‘a-sosyal’ bir kimlik durumu.



***



Her ÅŸeyden önce, fevkalade bir gelir ve mal birikimi eÅŸitsizliÄŸi artışı var.



19’uncu yüzyıl sonundan beri, geliÅŸmiÅŸ ülkeler, benimsedikleri ve uyguladıkları sosyal ve vergi politikaları vasıtasıyla, toplumdaki eÅŸitsizliklerin dengesizliklerini düzeltecek mekanizmaları tesis etmiÅŸlerdi.



Krizin, ‘koruyucu-devlet’ ve ‘yüksek vergi matrahlarının’ çözülmesi gibi bir çift sonucu oldu. 1981’de Sol, Fransa’da iktidara gelmeden önce, gelir vergisi üzerindeki en yüksek vergi matrahı yüzde 65 idi. Bugün bu oran yüzde 41.



Bu, eÅŸitsizlik krizinin sadece görünen aritmetik kısmı. EÅŸitsizlik krizinin bir de daha da derin olan sosyal bir boyutu var.



***



Sosyal baÄŸların çözülmesi mekanizmalarından söz ediyorum. Bu kriz, ‘ayrılma, ayrışma ve güven yıkılması’ formlarının hepsi olarak karşımıza çıkıyor.



19’uncu yüzyılın ‘mirasyedi figürü’ yeniden beliriyor. Yeniden, Balzac’ın eleÅŸtirdiÄŸi, ‘geçmiÅŸ bugüne hükmediyor’ günlerine geri döndük.



Bugün öyle bir toplumda yaşıyoruz ki artık, iÅŸgücü deÄŸil, miras, biriktirilmiÅŸ kapital/sermaye hayat seviyemizi belirliyor.



EÅŸitsizlik krizi, böylece, artık bir ‘sosyal model’ krizidir.”



***



Bunları kim söylüyor?



Fransız tarihçi ve sosyolog, Collège de France’da akademisyen, Pierre Rosanvallon.



Peki, Fransız Sosyalist Partisi’ne yakın olan Rosanvallon ne öneriyor?



“‘Benzersizlik, karşılıklılık ve birliktelik’... Bu üç prensip, aynı zamanda benim için, eÅŸitler toplumunun esası ve temel nitelikleridir. Bunlar, büyük çoÄŸunluk tarafından kabul edilecek sosyal bir projenin temelini de oluÅŸturabilir. Öyle bir zamandayız ki mutlaka, bir taraftan Kapitalizm, öte yandan büyük dünya savaÅŸları, DoÄŸu-Batı ideolojik çatışmaları ile tahribata uÄŸramış demokratik devrimleri güncelleÅŸtirmemiz gerekiyor. Bu bir acil durum, çünkü sosyal baÄŸların en patolojik halleri ile temas halindeyiz. Her türlü eÅŸitsizlik ama aynı zamanda ırkçılık, milliyetçilik artarak ilerliyor.



... EÅŸitliÄŸi, sosyal demokratik bir baÄŸ olarak düÅŸünmediÄŸimizde, eÅŸitlik her türlü taarruza karşı savunmasız kalıyor.”



***



‘EÅŸitler toplumu’ adlı yeni denemesi Fransa’da 1 Eylül’de yayınlanacak olan Pierre Rosanvallon’un yukarıda kimi kısımlarını yayınladığım çok besleyici bir röportajına rastladım.



Baktım ÇaÄŸlar Åžavkay bu uzun röportajı çevirip ‘ikincigrup.com’a koymuÅŸ...



DüÅŸündürücü bir özetini bu bayram günü sizlerle paylaÅŸmak istedim...