Hazır mısınız Kürt Devleti'ne?
Kürt meselesi 'sümen altı'na saklanabilecek gibi deÄŸil; acil ve önemli. Üstelik artık sadece Türkiye içinde çözülebilecek bir mesele olmaktan da çıkmış durumda.
Kürt coÄŸrafyası fokur fokur kaynıyor. Irak'ta fiilen bir devlet, hukuken özerk bir bölgesel yönetimin kurulmasının ardından ÅŸimdi de Suriye 'de Esed rejiminin düÅŸmesi durumunda özerk bir Kürt yönetimi kurulacak; bağımsız bir 'Batı Kürdistan' ihtimali bile mevcut.
Bu geliÅŸmeler Türkiye'yi de ciddi biçimde etkileyecek. Kürt meselesinin ulusal sınırları 'aÅŸan' bir mesele olduÄŸu hep söylenirdi; ÅŸimdi, ulusal sınırları 'zorlayan' bir mesele haline geldiÄŸini artık anlamış olmalıyız.
Suriye'den devam edelim... Esed rejiminin günleri sayılı. Çatışmalar Åžam ve Halep'i de içine aldı, Kuzey'de de kontrol yer yer Kürt gruplara geçiyor.
Esed yanlılarının 'çıkış stratejisi'nin ülkenin Batı'sına çekilerek bir Nuseyri devleti kurmak olduÄŸu söyleniyor. Buna karşı pek itiraz da yok, özellikle uluslararası çevrelerde. Birkaç nedeni var. Mısır'la birlikle Ä°srail'le sınırı olan çok önemli bir Arap ülkesidir Suriye. Bölünme, Suriye'nin bölgesel etkisinin iyice azalması anlamına gelir. Bölgesel güç iddiasındaki Mısır ve Suudi Arabistan bundan rahatsız olmazlar. Türkiye de kaostansa Suriye'nin bölünmesine razı olur. Ä°srail için ise bu talih kuÅŸu anlamına gelir.
Esed sonrası Suriye'de en çok kaygı duyulan geliÅŸme, iç savaÅŸ. SavaÅŸ'ın tarafları olarak da yıllarca yönetimden dışlanan çoÄŸunluk Sünnileri ile azınlıktaki Nuseyriler ve Hıristiyanlar görülüyor. Alevi ve Hıristiyanların çekileceÄŸi Batı'daki bir Nuseyri devleti iç savaÅŸ riskini düÅŸüren önleyici bir mekanizma olarak görülebilir. Batı dünyası bu fikre yakın. Bosna'dan da biliyoruz; 'etnik veya dinsel temizlik' çatışma önleyici, barış kurucu bir mekanizma olarak desteklenebiliyor. Bosna'da bunu çok kötü uyguladılar, Suriye'de de sıcak bakarlar.
Ancak unutmayalım; Suriye eÄŸer bölünecekse üçe bölünür. Batı'da Nuseyriler, merkezde Sünni Araplar ve Kuzeyde Kürtler. Kürtler, doÄŸrusu Esed rejiminden hiç uzak durmadılar, ama artık kendi ellerini oynayacaklar. Hemen DoÄŸu'larında ilham, akıl ve kaynak alacakları bir yapı var. Son haberler bu sürecin baÅŸladığını gösteriyor. Kuzeyde dört ÅŸehrin kontrolü Kürtlere geçmiÅŸ. Daha doÄŸrusu, çekilme stratejisinin bir unsuru olarak Esed bölgeyi Kürtlere teslim ediyor. Kamışlı da yakındır, verilir.
Bizim devletimize duyurulur; bölgedeki Kürt jeopolitiÄŸi yeniden ÅŸekilleniyor. 'Büyük Kürdistan' artık birçok Kürt için hayal deÄŸil. Bakarsınız 'ilk bağımsız Kürt devleti' hiç beklenmeyen bir yerden, Suriye'den çıkar.
Hazır mıyız buna?
PKK 'nın bir Türkiye örgütü olduÄŸu kadar aynı zamanda bir Suriye Kürt yapılanması olduÄŸunu unutmayalım. Ayrıca, bölgedeki geliÅŸmelere Türkiye Kürtlerinin ilgisiz kalması beklenemez. Hâlâ Türkiye'nin Kürt sorununu 'idare edilebilir' sanıyor musunuz?
Bölgede Kürt nüfusun olduÄŸu ülkelerde radikal deÄŸiÅŸiklikler oluyor. Irak'ta ülke fiilen bölündü. Hukuken bölünmesi de çok uzak bir ihtimal deÄŸil. Suriye'de deÄŸiÅŸim rüzgarı Suriye Kürtlerine özerklikten fazlasını verebilir; Nuseyri devleti kurulursa Suriye Kürt devleti de gündeme gelir...
Kürt nüfusun yoÄŸun olduÄŸu üçüncü ülke Türkiye. Biz ne yapacağız?
Büyük bir kriz Türkiye Kürtlerini de koparır. Yıllardır, 'bir askeri darbe Türkiye'yi böler' diye boÅŸuna uyarmadık. 2004'te, 2005'te 2007'de bir darbe olsaydı Türkiye bölünmüÅŸtü. Bundan sonra da darbe veya farklı türden büyük krizler çıkarsa Kürtleri tutmak imkansız olur.
Dolayısıyla hükümet, 'böyle gelmiÅŸ böyle gider' deme lüksüne sahip deÄŸil. Kürt sorununu bu hükümet çıkarmadı elbette. Aksine, asimilasyon ve inkar politikalarına son vererek farklı bir duruÅŸ sergiledi, açılım giriÅŸimlerinde bulundu. Ancak son zamanlarda bir yandan eski güvenlikçi politikalara dönmek, öte yandan da PKK ile görüÅŸmek gibi çeliÅŸkili sinyallar gönderiyor.
Ama gelinen nokta, bölgesel geliÅŸmeler ve yeni jeopolitik durum daha fazlasının yapılmasını gerektiriyor. Sorunu AK Parti icat etmedi elbette, ama çözecek olan o. 2023 vizyonundan bahseden bir yönetim Kürt meselesini gündelik politikalarla çözemez, hele Kürt coÄŸrafyası hızla Kürt devletlerine dönüÅŸürken...
